Δευτέρα 22 Ιουνίου 2009

υλη σεπτεμβριου 2009

Η ύλη του για την εξεταστική του Σεπτεμβρίου για τα μαθήματα Εθνικισμός και Εθνοτικές ταυτότητες, Ανθρωπολογία του Ισλαμικού Κόσμους, Ανθρωπολογία των Συνόρων και Ανθρωπολογία των Ηλεκ. Μέσων βρίσκεται στο
http://elenasideri.blogspot.com/

Κυριακή 31 Μαΐου 2009

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

Από το σύγγραμμα του Γ. Μακρή, Ισλάμ, τα κεφάλαια 1,2,5 και από το 6 τις σελ 419-437

Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009

Θέματα για παρουσιάσεις

-1. Η Ανατολή ως χώρος συγχρωτισμού θρησκειών και πολιτισμών: οριενταλισμός και αναπαράσταση (2-3 άτομα)
-2. Σουφιστικά τάγματα ( 2 άτομα)
α. Δερβίσηδες
β. Μπεχτασίδες
- 3.Μειονοτικές Μουσουλαμανικές ομάδες (2 άτομα)
α. Πομάκοι
β.Τσιγγάνοι
-4. Γυναίκες και Ισλάμ (2 άτομα)
-5.Ισλαμική Τέχνη (1 άτομο)
-6. Ισλάμ και Τουρκία (1 άτομο)

Υπάρχουν επίσης οι επιλογές μετάφρασης από τα αγγλικά διάφορων άρθρων/κεφαλαίων,
πχ για ΜΜΕ Ααναπαραστάσεις και Ανατολή
Εκκοσμίκευση και Ισλαμ

Δηλώσεις θα γίνουν μέχρι τη Τρίτη17/3 ειτε με μέιλ είτε στην τάξη

Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2009

Ανθρωπολογία του Ισλαμικού Κόσμου

Συνοπτική Παρουσίαση-Αξιολόγηση

Διδάσκουσα: Ελένη Σιδέρη (elasideri@gmail.com )
Εξάμηνο Διδασκαλίας: Εαρινό
Χαρακτηρισμός: Σεμινάριο
Συνάφεια με:
Γυναίκες σκεπασμένες με μαντήλες, γενειοφόροι άνδρες που δίνουν τη ζωή τους στο όνομα του Αλλάχ, πετρελαιαγωγοί και έρημοι που μεταμορφώνονται σε υπερπολυτελή θέρετρα είναι μερικά από τα συνηθισμένα στερεότυπα αλλά και τις αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν αυτήν την ανομοιογενή περιοχή που κρύβεται μέσα από την ισοπεδωτική ταμπέλα ‘Ισλαμικός Κόσμος’. Το μάθημα φιλοδοξεί να παρουσιάσει στους φοιτητές κάποιες από αυτές τις ιστορικές, πολιτικές και πολιτισμικές αντιθέσεις της περιοχής, ενώ παράλληλα θέλει να αξιολογήσει το ρόλο του Ισλάμ στη διαμόρφωση της ταυτότητας της. Επιπλέον θα συζητήσουμε με ποιους τρόπους το δίπολο Δύση/Ανατολή, ειδικά μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, επιδρά στη διαμόρφωση αυτής της ταυτότητας. Στα θέματα που θα εξεταστούν περιλαμβάνονται: νομαδισμός/κράτος, φύλο και οικογένεια, παράδοση/νεωτερισμός, παγκοσμιοποίηση και Ισλάμ. Εθνογραφικά θα καλύψουμε διαφορετικές περιοχές/παραδόσεις του Ισλαμικού Κόσμου πχ. Μέση Ανατολή, Καύκασος και Κεντρική Ασία, Ινδονησία. Αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος θα βρίσκεται αναρτημένο με το νέο ακαδημαϊκό έτος στο http://iakaislamicworld.blogspot.com/
Βιβλιογραφία
Μακρής Γεράσιμος. 2004. Ισλάμ. Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα
Olivier Roy. 2006, To παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ, Αθήνα, Scripta
Endress Gerghard. 2004. Ισλάμ. Μια εισαγωγή στην ιστορία του. Αθήνα, Μεσόγειος
Ruthven Malise. 2000. Islam. A very short introduction. Oxford, Oxford University Press.

Αξιολόγηση
Το μάθημα δίνει στους φοιτητές την επιλογή να διαλέξουν μεταξύ δυο τρόπων αξιολόγησης: είτε γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου είτε εβδομαδιαία αξιολόγηση μέσα από μια ανάρτηση 800-1000 λέξεων στο wiki του μαθήματος (http://iaka.pbwiki.com/ ).

Επίσης όλοι οι φοιτητές θα πρέπει να ετοιμάσουν μια προφορική παρουσίαση ενός θέματος για 10% . Το θέμα θα επιλεγεί μετά από συνεννόηση με τη διδάσκουσα. Τέλος η συμμετοχή στην τάξη βαθμολογείται ουσιαστικά.

Δυνατότητα για γραπτές εργασίες δε θα δοθεί.


Πιο αναλυτικά:
Συμμετοχή 20%
Παρουσίαση 10%
Εβδομαδιαία εξέταση ή γραπτές εξετάσεις 70%

Θεματολογία
1. Εισαγωγή
2. "Αραπίνες , μαύρες, ερωτιάρες". Η Μέση Ανατολή και ο Οριενταλισμός
3.Ισλαμική Θεολογία. Ο προφήτης και το κοράνι
4. Το χαλιφάτο: η εξάπλωση του Ισλάμ& οι πρώτες διαιρέσεις
5. Ο σουφισμός.
6. Η ισλαμικός νόμος (σαρία)
7. Νομάδες και αστικό περιβάλλον
8. Οικογένεια και φύλο
9. Παράδοση και Νεωτερικότητα στη Μεση Ανατολή
10. Ισλαμισμός και ισλαμικά κινήματα
11. Ισλάμ και Παγκοσμιοποίηση
12. Ισλάμ και Αναπαραστάσεις
13. Ανακεφαλαίωση

Κυριακή 1 Φεβρουαρίου 2009

Αναλυτική Παρουσίαση Μαθήματος

1.Εισαγωγή
Αυτήν την εβδομάδα θα γίνει παρουσίαση του μαθήματος.

2. "Αραπίνες , μαύρες, ερωτιάρες". Η Μέση Ανατολή και ο Οριενταλισμός
Αυτήν την εβδομάδα θα ασχοληθούμε με το ερώτημα του τι είναι η Ανατολή, τι στερεότυπα τι συνοδεύουν πως ανα-παράγονται και θα μιλήσουμε για τη δουλειά του Ε. Σαίντ Οριενταλισμός.Θα δώσουμε έμφαση σε αναπαραστάσεις της Ανατολής στην ελληνική ιστορία και πολιτισμό.
Κύριο Ανάγνωσμα
Ε. Σαίντ, 1996 Οριενταλισμός, Αθήνα: Νεφέλη, σελ1-28
Βιβλιογραφία
Ε. Σαίντ, 1996, Οριενταλισμός, Αθήνα: Νεφέλη, κεφ. 2
G. Endress, 2004, Ισλάμ. Μια εισαγωγή στην ιστορία του, Αθήνα: Μεσόγειος σελ. 23-32
E. Gellner, 2006, Μουσουλμανική Κοινωνία, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, κεφ. 1.
Ι. Μπατούτα, 1990, Ταξίδια στην Ασία και Αφρίκη 1325-1354, Αθήνα: Στοχαστής
T. Asad, 1993 Genealogies of religion, Baltimore:J HOPKINS UNIV., κεφ. 1

3.Ισλαμική Θεολογία. Ο προφήτης και το κοράνι
Αυτήν την εβδομάδα θα αναφερθούμε σε κάποια βασικά θέματα ισλαμικής θεολογίας, αρχίζοντας από τη ζωή του προφήτη και τη δημιουργία του Κορανίου. Θα αναφερθούμε στη δομή, τη γραφή και το ύφος τελευταίου, στις χαντίθ καθώς και στις ιστορικές συνθήκες τις εμφάνισης του.
Κύριο Ανάγνωσμα
Μακρής Γεράσιμος. 2004. Ισλάμ. Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, κεφ. 2
Βιβλιογραφία
Α. Γιανουλάτος ,1990 Ισλάμ, Θρησκειολογική επισκόπηση, Αθήνα: Παρευθέντες.
D. Gira and J.L. Pouthier 2007 Οι θρησκείες σήμερα, Παρίσι: Λαρούς σελ50-53
P. Buresi, 2007, O κόσμος του ισλάμ, Παρίσι: Λαρούς, σελ 16-17, 22-26
M.Ruthven 2000 Islam a very short introduction, Oxford, Oxford Univ. press, κεφ. 2,3
J. Esposito, 2005, Islam, the straight path,NY: Oxford Univ. Press, κεφ.1,2
Χ. Μπαντάουι, 2003 Εισαγωγή στην ιστορία του ισλαμικού κόσμου, Θεσ/νικη: Βάνιας,κεφ 1
Μ. Μπέγζος 1997 'Η φιλοσοφία του Ισλάμ',Νέα Κοινωνιολογία 23, σ.6-10
http://www.newsociology.gr/teyxh/pdfs/23.pdf
Α. Καριώτογλου, 1997, Σχεδίασμα μιας θεολογικής προσέγγισης του Ισλάμ, Νέα Κοινωνιολογία 23, σ. 10-14
http://www.newsociology.gr/teyxh/pdfs/23.pdf

4. Το χαλιφάτο: η εξάπλωση του Ισλάμ& οι πρώτες διαιρέσεις
Σήμερα θα εξετάσουμ τις ιστορικές συνθήκες που βοήθησαν την εξάπλωση του Ισλάμ και τη δημιουργία του χαλιφάτου. Τις πολιτικές δομές που το τελευταίο δημιούργησε αλλά και τις πολιτικές συγκρούσεις.
Κύριο Ανάγνωσμα
Μακρής Γεράσιμος. 2004. Ισλάμ. Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, κεφ. 1 (74-105)
Βιβλιογραφία
P. Buresi, 2007, O κόσμος του ισλάμ, Παρίσι: Λαρούς, σελ 32-47
D. Gira and J.L. Pouthier 2007 Οι θρησκείες σήμερα, Παρίσι: Λαρούς σελ.50-59
J. Laffin 1991 Tο σπαθί του Ισλάμ, Αθήνα: Μπουκουμάνης
Χ. Μπαντάουι, 2003 Εισαγωγή στην ιστορία του ισλαμικού κόσμου, Θεσ/νικη: Βάνιας,κεφ 2,3,4
Δ. Μιχαλόπουλος, 1997, Ισλάμ και Χριστιανισμός. Ένα ιστορικό περίγραμμα, Νέα Κοινωνιολογία 23, σ. 14-19
http://www.newsociology.gr/teyxh/pdfs/23.pdf

5. Ο σουφισμός.
Σήμερα θα μιλήσουμε για τη λεγόμενη μυστικιστική πλευρά του Ισλάμ, θα δούμε κάποια χαρακτηριστικά της, τα διάφορα τάγμα που αναπτύχθηκαν, τις ιστορικές συνθήκες που βοήθησαν σε αυτό και γιατί σήμερα μοιάζει να είναι από τις πο δημοφιλείς πλευρές του Ισλάμ σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κύριο Ανάγνωσμα
Μακρής Γεράσιμος. 2004. Ισλάμ. Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, κεφ.5
Βιβλιογραφία
J. Esposito, 2005, Islam, the straight path,NY: Oxford Univ. Press, σελ 100-109
Θ. Μάζης (επ) 2000, Μυστικά ισλαμικά τάγματα και πολιτικο-οικονομικό Ισλάμ στη σύγχρονη Τουρκία, Αθήνα: Προσκήνιο
Βλαδίμηρου Μιρμιρόγλου Οι Δερβίσσαι, Αθήνα: Εκάτη
Ευστρατίου Χ. Ζεγκίνη 2001, Ο μπεκτασισμός στη Δ. Θράκη : συμβολή στην ιστορία της διαδόσεως του μουσουλμανισμού στον Ελλαδικό χώρο, Θεσ/νίκη: Πουρναράς.

6. Η ισλαμικός νόμος (σαρία)
Αυτή η εβδομάδα θα ασχοληθεί με τον ισλαμικό νόμο, τη διαμόρφωσή του, τις βάσεις του, την ποικιλότητα που συναντάμε στην εφαρμογή του σε διαφορετικές μουσουλμανικές χώρες αλλά και ποια προβλήματα δημιουργούνται σήμερα στην εφαρμογή του.
Κύριο Ανάγνωσμα
Olivier Roy. 2006, To παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ, Αθήνα, Scripta, σελ 120-170

Βιβλιογραφία
Μακρής Γεράσιμος. 2004. Ισλάμ. Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, κεφ 4
P. Buresi, 2007, O κόσμος του ισλάμ, Παρίσι: Λαρούς, σελ 80-89
Ruthven, Malen (2000) Islam. A very short introduction. Oxford: Oxford University Press, chapter 4, p.p.73-85.
T. Asad, 1993 Genealogies of religion, Baltimore:J HOPKINS UNIV., kef 6
T. Asad, 2003 Formations of the secular, Standford: Standford Univ. Press, kef1
D. Eickelman 2001 The Middle East and Central Asia, NJ, Prentice Hall, κεφ10
Α. Καριώτογλου, 1997,Ισλαμική θεοκρατία. Η θρησκεία ως μόνη διαφοροποίηση μεταξύ των ατόμων, Νέα Κοινωνιολογία 23, σ.19-24
http://www.newsociology.gr/teyxh/pdfs/23.pdf
Σ. Χ. Γεωργούλης 1999/2000 'Ο θεσμός του μουφτή στη σύγχρονη συγκυρία', Νέα Κοινωνιολογία 29, σ88-94
http://www.newsociology.gr/teyxh/pdfs/29.pdf

7. Νομάδες και αστικό περιβάλλον
Αυτήν την εβδομάδα θα εξετάσουμε ένα από τα κυριότερα στερεότυπα που συνδέονται με τη Μέση Ανατολή, το νομαδισμό. Θα συγκρίνουμε διαφορετικές μορφές του. Στη συνέχεια θα αναφερθούμε στις σύγχρονες μετακινήσεις πληθυσμών στην περιοχή και στην επίδραση που έχουν στα αστικά κέντρα.
Κύριο Ανάγνωσμα
D. Eickelman 2001 The Middle East and Central Asia, NJ, Prentice Hall, κεφ 4, 5
Βιβλιογραφία
P. Buresi, 2007, O κόσμος του ισλάμ, Παρίσι: Λαρούς, σελ 48-69
Ruthven, Malen (2000) Islam. A very short introduction. Oxford: Oxford University Press, chapter 4, p.p. 86-90
T. Sato (ed) 1997 Islamic urbanism in human history, London: Kegan International
E. Gellner, 2006, Μουσουλμανική Κοινωνία, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, κεφ. 1, ενότητα νομαδισμός και αλφαβητισμός
Μark Mazaower Θεσσαλονίκη, Πόλη των φαντασμάτων, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, μέρος 1.
Α. Αλ-Ασουάνι 2002, Το μέγαρο Γιακούμπιαν, Αθήνα: Πόλις
Γ. Θέσιγκερ 2008 Οι Άραβες των Βάλτων, Αθήνα: Τσαγκαρουσιάνος

8. Οικογένεια και φύλο

Σήμερα θα μιλήσουμε για την κοινωνική οργάνωση δίνοντας έμφαση στην οικογένεια και στις σχέσεις των δυο φύλων. Θα εξετάσουμε το θέμα της μαντήλας

Κύριο Ανάγνωσμα
Φ. Τσιμπιρίδου 2006, Μουσουλμάνες Γυναίκες της Ανατολής, ΑΘήνα: Κριτική (διαλέξτε όποιο κεφάλαιο θέλετε ανάλογα με τα ενδιαφέροντα σας)
Βιβλιογραφία
Ruthven, Malen (2000) Islam. A very short introduction. Oxford: Oxford University Press, chapter 5
D. Eickelman 2001 The Middle East and Central Asia, NJ, Prentice Hall, κεφ7, 8, 9
Μαργιάν Σατραπί,2006, Περσέπολις, Αθήνα: Ηλίβατον
L. Ahmed 1992, Women and gender in Islam, New Haven: NY Univ.
D. Singerman and H. Hoodfar, 1996, Development, change and gender in Cairo, Indiana State Univ.
S. Mahmood 2006, Politics of piety, Princeton University Press, kef 5.
F. Faqir 1997 Pillars of Salt, NY: Interlink books
Z. M. Dammaj, 1994, The hostage, NY: Interlink books

9. Παράδοση και Νεωτερικότητα στη Μέση Ανατολή
Αυτό το μάθημα θα εξετάσει τις μορφές και εκφράσεις που παίρνουν οι έννοιες της παράδοσης και νεωτερικότητας μέσα από σύγκριση διαφορετικών εθνογραφικών παραδειγμάτων καθώς και τις ιστορικές συνθήκες που τις δημιουργούν.

Κύριο Ανάγνωσμα
Μακρής Γεράσιμος. 2004. Ισλάμ. Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, κεφ.6
Bιβλιογραφία
Ruthven, Malen (2000) Islam. A very short introduction. Oxford: Oxford University Press, chapter 6, p.p. 125-134.chapter 5, p.p. 116-125.
J. Esposito, 2005, Islam, the straight path,NY: Oxford Univ. Press, kef.4
T. Asad, 2003 Formations of the secular, Standford: Standford Univ. Press, kef7
D. Eickelman 2001 The Middle East and Central Asia, NJ, Prentice Hall, κεφ11
Α. Ανδριανόπουλος 1998, Στην καρδιά του Ισλάμ, Αθήνα: Τerzo Books
Κ. Γ. Πατελός 1997, Ο σύγχρονος μουσουλμανικός κόσμος, Νέα Κοινωνιολογία 23, σ 32-51
http://www.newsociology.gr/teyxh/pdfs/23.pdf

10. Ισλαμισμός και ισλαμικά κινήματα
Σήμερα θα εξετάσουμε την ιστορική εμφάνιση διαφορετικών ισλαμικών κινημάτων και πως διαμορφώνεται σήμερα η έννοια του ισλαμισμού.

Κύριο Ανάγνωσμα
Μακρής Γεράσιμος. 2004. Ισλάμ. Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, κεφ 7.
Βιβλιογραφία
Olivier Roy. 2006, To παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ, Αθήνα, Scripta,κεφ 6, 8
Γ. Καράμπελιας, 1992, Ο προφήτης, το πετρέλαιο, ...και ο κορμοράνος, Αθήνα: Εξάντας
J. Esposito, 2005, Islam, the straight path,NY: Oxford Univ. Press, kef6
P. Buresi, 2007, O κόσμος του ισλάμ, Παρίσι: Λαρούς, σελ90-110
Β. Γ. Γιούλτσης 1997, Θρησκευτικός φονταμενταλισμός στο σύγχρονο Ισλάμ, Νέα Κοινωνιολογία 23, σ.24-32
http://www.newsociology.gr/teyxh/pdfs/23.pdf

11. Ισλάμ και Παγκοσμιοποίηση
Αυτήν την εβδομάδα θα δούμε πως η παγκοσμιοποίηση φαίνεται να επηρεάζει το Ισλάμ και τις διαφορετικές ισλαμικές κοινότητες. Κυρίως θα μιλήσουμε για τους μουσουλμάνους που ζουν στην Ευρώπη και ΗΠΑ.

Κύριο Ανάγνωσμα
Olivier Roy, 2006, To παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ, Αθήνα, Scripta, κεφ. 2
Βιβλιογραφία
Olivier Roy, 2006, To παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ, Αθήνα, Scripta, κεφ.7
Α. Μααλούφ 1999, Οι φονικές ταυτότητες, Αθήνα: Ωκεανίδα
Ruthven, Malen (2000) Islam. A very short introduction. Oxford: Oxford University Press, chapter 6, p.p. 134-142.
Shankland, David, 2003, Ισλάμ και κοινωνία στην Τουρκία, ΑΘήνα: Κριτική
T. Asad, 2003 Formations of the secular, Standford: Standford Univ. Press, kef5
Κ. Μουράτ 2003, Το άρωμα της γης μας, Φωνές από την Παλαιστίνη και το Ισραήλ, Αθήνα: Ωκεανίδα
T. Bringa, 1996, Being Muslim in the Bosnian Way,NJ, Princeton Univ. Press.

12. Ισλάμ και Αναπαραστάσεις
Αυτήν την εβδομάδα θα δούμε πως εμφανίζεται το Ισλάμ και οι μουσουλμάνοι από τα δυτικά ΜΜΕ κυρίως μετά την 11/9.

Κύριο Ανάγνωσμα
Ε. Said, 2000, Covering Islam. How the media and the experts determine ho we see the rest of the world,
http://www.iol.ie/~afifi/BICNews/Books/books13.htm
Βιβλιογραφία
J. Lynch (2008) Conflict in Media on http://www.youtube.com/watch?v=k4_Oq9IrY-w&feature=related
Φίλμ: Control Room, http://video.google.com/videoplay?docid=-5468579280837866970
Συνέντευξη της σκηνοθέτη http://www.noujaimfilms.com/controlroom/site/01.html?PHPSESSID=54ffa43aa20c6f0b30c12643cc2c7b2b
J. Lynch (2006) What’s so great about peace journalism? http://www.transnational.org/SAJT/forum/meet/2006/Lynch_PJ_Iran_UKmedia.pdf
J. Lynch (χ.χ) Reporting to Peace Journalism Way
http://www.mediachannel.org/originals/peace.shtml

13. Ανακεφαλαίωση